سرگرد دکتر وحید عضدی، رئیس دفتر تحقیقات کاربردی فرماندهی انتظامی استان کرمان بیان داشت؛ در راستای تدوین تاریخ و هویت پلیس کرمان از سال 1390 این دفتر به ریاست آقای کوروش احمد یوسفی اقدام به جمع آوری اسناد مرتبط با تاریخ پلیس کرمان نمود و در همین زمینه اینجانب از سال های قبل تر یعنی در سال 1389 اقدام به جمع آوری تاریخ پلیس کرمان نمودم و بر همین اساس در مطالب ذیل گوشه ای از تاریخ پلیس سیرجان به تصویر کشیده است.

ایشان در ادامه افزود؛ علاقه مندان به تاریخ پلیس کرمان و پلیس سیرجان می توانند به موزه پلیس کرمان واقع در آدرس: کرمان- بلوار جمهوری، چهار راه فرهنگیان- ابتدای بلوار امام رضا (ع) مراجعه نمایند. وی بیان داشت به زودی کتاب تاریخ پلیس سیرجان تألیف می گردد

‌تاریخچه پلیس در ایران و شهرستان سیرجان
 انسانها تاوقتي سلامتي شان به خطر نيفتاده و يا در ناامني قرار نگرفته اند قدر اين نعمات را نمي دانند از الزامات زندگي اجتماعي نظم است هيچ جامعه ايي بدون نظم قابل دوام نيست نظر كليه جامعه شناسان بر اين اصل مهم است از نخستين سازمانهايي كه باتشكيل جوامع بشري به وجود آمد سازماني بانام پليس يا نيروي انتظامي يا هر اسم ديگري براي ايجاد نظم بوده است سابقه تشكيل سازمانهايي براي ايجاد نظم و امنيت همزمان باتشكيل دولتهاست و حتي در قرون و اعصار گذشته هر تشكيلاتي توانسته بود ايجاد امنيت نمايد مردم چنين تشكيلاتي را محق تشكيل حكومت و دولت دانسته اند. دولتها براي برقراري نظم و اجراي قوانين و مقررات به نهادهايي به نام پليس نيازمندند.اما شأن نزول کلمه و واژه پليس (police) که از واژه پوليس گرفته شده است به زمان اسکندر مقدوني و جانشينان آن برمي¬گردد.
واژه پليس واژه¬اي نيمه فرانسوي که از واژه لاتين POITIA و واژه آلماني POLITEIA گرفته شده است. پليس در فرهنگ لغات به معني نظم، انضباط و يا سازماني دولتي است كه مأموريتش حمايت قانون جلوگيري از تخطي، تأمين نظم عمومي و حافظ جان ومال و ناموس افراد تعريف شده است.با توجه به قدمت پليس و نيروي انتظامي در زندگي بشري و سير تحولات بوجود آمده در رابطه با واژه¬ها و مفاهيم مرتبط با موضوع و همچنين وضعيت خاص پيش آمده در کشور ما که پليس در قالب نيروي انتظامي و از ادغام چندين سازمان و تشکيلات پليسي با هويت جديدي شکل گرفته است.در سال ۱۳۱۴ شمسي با تشكيل فرهنگستان زبان پارسي و معادل سازي واژگان ايراني معاني كلمات بدين شكل تغيير يافت. نظميه =شهرباني، صاحب منصب= پايور، كميساريا= كلانتري، سرتيپ=سرپاس، سرهنگ=پاسياريك، سرگرد= ياور
از نظر تاريخي سه دوره عمده از نظر زمان و قدمت موردتوجه است که عبارتند از:
دوره اول از دوران باستان تا انقلاب اسلامي که در اين دوره طولاني تحول حکومتهاي مختلف تا وقوع انقلاب اسلامي را شامل مي¬شود. دوره دوم بعد از انقلاب اسلامي از سال 1357 تا 1370 که يک دوره سيزده ساله را شامل مي¬شود. دوره سوم بعد از ادغام نيروي انتظامي از سال 1370 تا به امروز می شود.
1- دوره اول: دوران باستان تا انقلاب اسلامي شهرباني:پارتها يا آرياهاي شرقي از قديمي¬ترين ايرانياني هستند از حدود دو هزار سال قبل دست از بيابان گردي برداشته در شهرها ساکن شده¬اند.اين اجتماعات با شکل¬گيري قبايل مختلف در کنار هم بوجود آمد و ريش سفيدان در صورت بروز اختلاف به حل و فصل مسائل مي¬پرداختند تا اينکه رئيس قبيله به عنوان شهريار مسئوليت امور شهرهاي تشکيل شده را با کمک و همکاري ريش¬سفيدان بر عهده گرفتند. در اين زمان شهرياران براي ايجاد و استقرار نظم و آرامش در محدوده شهرها نيرويي تحت عنوان شهرباني بوجود آوردند که به شهريار و ريش¬سفيدان در امر نظم و امنيت کمک کنند. اين روند در دوزهاي بعدي نيز بدون تغيير آنچناني ادامه يافته تا اينکه در دوران اسکندر و بعد جانشينان او واژه پوليس که امروزه پليس گفته مي¬شود براي نيروي انتظامي بکار گرفتند.
زمان صفويه:در اين دوران ضمن اينکه روند قبلي ادامه داشت، نيروي انتظامي زيرنظر ديوان بيگي که از بزرگان دولت به شمار مي¬رفت و امور قضايي و جزايي را برعهده داشت فعاليت مي¬کرد از اين زمان عناويني همچون داروغه – ميرشب- کشيک چي، کلانتر و با شرح وظايفي خاص وارد تشکيلات نيروي انتظامي شد.
زمان قاجاريه: زماني که ناصرالدين شاه در سال 1294 هجري قمري به اروپا سفر کرد در اين سفر و در بازديد از وين تحت تأثير پليس و انتظامات آنجا قرار مي¬گيرد و از دولت اتريش مي¬خواهد افسري براي تربيت پليس ايران اعزام کنند لذا کنت دومونت فور به ايران آمده و کار خود را آغاز مي¬کند.نظام نامه کنت اولين سند تاريخي شهرباني به شمار مي¬آيد که داراي يک مقدمه و 58 اصل مي¬باشد.در زمان محمدعلي شاه از طرف دولت آمريکا مستشاري به نام «شوستر» و يک نفر هم از طرف دولت سوئد به نام (وستداهُل) مأمور ساماندهي شهرباني مي¬شوند.
زمان پهلوي:از زمان رضاخان تا دوران تصدي پسر و شکل¬گيري انقلاب شکوهمند اسلامي روز به روز به تشکيلات شهرباني افزوده و وظايف و سازمانهاي جديدي مثل پليس راه آهن – پليس گذرنامه، پليس راهنمايي و رانندگي و افسران زن اضافه مي¬گردند.
ژاندارمري: در سال 1257 هـ.ق با توجه به روابط في مابين ايران و فرانسه کشور ما با نام ژاندارمري آشنا شده و مسئوليت تشکيل و سازماندهي در ابتدا به عهده شخصي ايتاليايي به نام (ماژور مالتامي) و سپس برعهده شخصي به نام سهراب خان گذاشته مي¬شود و نام آن را (ضبطيه کل مملکتي) نام نهادند.در سال 1332 هـ.ق نام اداره امنيه مملکتي که در تداوم قزاق به وجود آمده بود به نام ژاندارمري کل کشور تغيير مي¬کند.
2 - دوره دوم از سال 1357 تا 1370:
در سال 1357 و پس از پيروزي انقلاب اسلامي تشکيلات جديد به نام کميته انقلاب اسلامي به صورت خودجوش و توسط مردم بوجود آمد و در کنار شهرباني و ژاندارمري به امور انتظامي و به خصوص به موضوعاتي که براي حفظ دستاوردهاي انقلاب اسلامي لازم بود پرداخت.در اين راستا بعضي از وظايف از شهرباني منتزع و برابر قانون به کميته انقلاب اسلامي ملحق گرديد مثل نظارت بر اماکن عمومي، مبارزه با مواد مخدر و... اما بعضي از مأموريتها نيز به صورت موازي و مشترک نيز انجام مي¬شد.در واقع پس از انقلاب اسلامي دو تشکيلات يکي به صورت عمده و فراگير مثل کميته انقلاب اسلامي و يکي به صورت جزء و غير فراگير مثل پليس قضايي به مجموعه تشکيلات انتظامي کشور اضافه شدند.
3- دوره سوم از سال 1370 تاکنون:
نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران «با به طور مخفف ناجا» پلیس ایران است که در سال ۱۳۷۰ خورشیدی از ترکیب شدن شهربانی جمهوری اسلامی ایران و ژاندارمری جمهوری اسلامی ایران و نیز کمیته انقلاب اسلامی به وجود آمد و در حال حاضر بطور رسمی نیروی اصلی مسئول حفظ امنیت داخلی ایران است. اما در کنار این نیرو، نهادهای دیگری مانند بسیج و سپاه پاسداران نیز عملاً در کار امنیت اجتماعی دخیل هستند .در اين دوره نه از شهرباني نه از ژاندارمري نه از کميته انقلاب اسلامي خبري نيست و تنها يک سازمان انتظامي به نام نيروي انتظامي در تابعيت فرماندهي معظم کل قوا و وابسته به وزارت کشور همه مسئوليت¬هاي نيروهاي چندگانه انتظامي را برعهده دارد.
در کشور ما تاريخچه حضور پليس زنان به بهمن 1341 برمي¬گردد زنان اونيفورم پوش به صورت درجه داران و افسران در شهرباني و ژاندارمري و همچنين در قالب سپاهيان دانش بکار گرفته شدند. اما به لحاظ شرايط ديني و فرهنگي حاکم بر کشور همواره در نوع و چگونگي بکارگيري پليس زن در سازمان و ساختار نيروي انتظامي کشور تا انقلاب شکوهمند اسلامي چالشهاي جدي وجود داشته است.

تاریخچه پلیس در شهرستان سیرجان
در گذشته سیرجان همانند خیلی از مکان های دیگر در ابتدا بر قراری نظم و امنیت بر عهد ة حکام محلی،خانان و اربابان زمین بود و به مرور اینکه روستا ها بزرگ و تبدیل به شهر شدند احتیاج به نیروی برای برقراری نظم و امنیت احساس و شکل گرفت که در اسامی مختلف در دوران مختلف به وجود آمد.آن طوری که آقای علی اکبر وثوقی رهبر در کتاب تاریخ و تمدن و فرهنگ سیرجان بیان می کند؛با شروع جنگ جهانی اول در سال 1914 میلادی(1293 ه.شمسی) و نبود یک حکومت مرکزی قدرتمند،خشک سالی ها و قحطی های پیاپی ،اختلاف بین قبایل و عشایر باعث بروز نا آرامی های بسیاری شده بود و از طرفی با توجه به اینکه اکثر به قریب مردم مسلح به سلاح بودند ،راه ها به خصوص راههای ایالات جنوب را نا امن کرده بود.دولت در برابر نا امنی ها تصمیم به تشکیل نیرویی به نام «امنیه» گرفت.این نیرو که حافظت از راهها را به عهده داشت زیر نظر حکام محلی انجام وظیفه می نمود و مرکز آن در تهران بود.از طرفی در سال 1915 میلادی وقتی کابینه ی سپهدار اعظم (محمد ولی خان تنکابنی) روی کار آمد ،دولت انگلیس برای حفظ منافع خود در جنوب ایران و هم کسب حیثیت نظامی خود در مشرق و نیز حوزه های نفتی جنوب ایران قدمی در جهت تشکیل پلیس جنوب ایران برداشتند.در روزهای اولیه تأسیس پلیس جنوب،برای انجام کارهای این نیرو فاصله بین کرمان و سیرجان را که 180 کیلومتر یا 112 مایل بود قاصدان دونده انجام می دادند،اسب های مورد استفاده ژاندارمری کرمان همه نیمه جان بودند.
شاید بتوان یکی از اولین کسانی که به عنوان کلانتر سیرجان انتخاب شده بود ،را از سید حسین شهیدی معروف به قوام التجار نام برد. مردم داری  و حسن سلوک آقای شهیدی باعث شده بود،که مردم او را به عنوان معتمد محل بشناسند و به او اعتماد داشته باشند.در سال 1324ه. قمری(1285 ه. شمسی)سرپرستی غلامخانه سیرجان را به او واگذار نمودند.در سال 1331 هجری قمری به موجب حکمی به سمت کلانتر سعید آباد منصوب و در سال 1334 به سمت کلانتر سیرجان تعیین گردید.وی از سال 1324ه.قمری تا 1334 کلانتر سیرجان بود و امنیت و نظم این شهرستان را به عده داشت.
بر طبق گفته های و اسناد ارائه شده از سوی آقای محسن اسدی که خود تاریخ گویای سیرجان می باشد ،تاریخ تأسیس اولین شهربانی یا نظمیه در سیرجان به سال 1308 ه.شمسی بر می گردد.در این سند ( برگ استشاهد نامه ) یک مزرعه به نام رقاباد وجود داشته که دو دانگ از این مزرعه در اختیار شخصی بنام خواجه احمد کریم الدین از بزرگان قاجار وبه عنوان کلانتر سیرجان نیز قرار داشته است .پس از فوت وی ما بین ورثه ی خواجه احمد کریم الدین و دکتر خواجه حسین کریم الدیم که از اطباءمشهور سیرجان بودند به وجود می آید،که طی استشاهد نامه ای که تنظیم می شود و افراد زیادی شهادت بر حقانیت املاک به خواجه احمد کریم الدین می دهند.در پای این استشاهدنامه مهر و امضاء نظمیه آن زمان که منقوش به علامت شیر و خورشید می باشد و بر روی آن سال 1308 به عنوان سال تأسیس حکاکی شده است.بر اساس این سند می توان تا حدودی تاریخ تأسیس اولین نظمیه سیرجان را به سال 1398 ه. شمسی دانست.
از آن زمان تا اول نقلاب شکوهمند اسلامی افراد زیادی برای برقراری نظم و امنیت در این شهرستان تلاش و خدمت کرده اند که اسامی آنان در دسترس نیست .ولی افراد زیادی نیز پس از انقلاب عهده دار این مسئولیت خطیر و مهم بوده اند که شاید بتوان با نام بردن از آنها تا حدودی یاد آنها را گرامی داشت و اسم ا«ها را در ذهن  و یاد مردم نقش داد. که می توان به ترتیب به سرهنگ 2 زنوری(رئیس شهربانی)،سرهنگ نشاط،سرهنگ ذره(سرکلانتر)،سرهنگ 2 حیدری(رئیس شهربانی)،سرگرد حجت،سرگرد ذیحیات،سرگرد شجاعی،سرهنگ خیری و سرهنگ رضوی برای مدت کوتاهی،سرهنگ منصوری (سرپرست منطقه انتظامی)،سرهنگ2 محمد صادقی راد،سرگرد سید رضا حسین فارق،سرهنگ سید محمد کار آموز،سرهنگ پاسدار احمد افضلی نژاد،سرهنگ هوشنگ پور رضا قلی،سرهنگ سید محمود کار آموز و در این اواخر سرعنگ عنایت الله شاحیدری که از اواسط سال 1389 تا اوایل فروردین ماه سال 1391 عهده دار فرماندهی انتظامی شهرستان سیرجان بودند.پس از وی برای مدت یکماه سرپرستی امور انتظامی سیرجان به سرهنگ دوم ایرانژاد واگذار شد تا اینکه در خرداد ماه سال 1391 سرهنگ سعیدی به عنوان فرمانده انتظامی سرجان شروع بکار نمودند. سپس در تاریخ تیر ماه 1393 سرهنگ هادی ثمره به عنوان فرماندهی انتظامی استان کرمان انتخاب شدند و در 19 دی ماه 1394 سرهنگ محمد رضا ایران نژاد به عنوان فرمانده انتظامی این شهرستان انتخاب گردید.

علاقه مندان به تاریخ پلیس کرمان و پلیس سیرجان می توانند به موزه پلیس کرمان واقع در آدرس: کرمان- بلوار جمهوری، چهار راه فرهنگیان- ابتدای بلوار امام رضا (ع) مراجعه نمایند.