سرگرد دکتر وحید عضدی رئیس دفتر تحقیقات کاربردی فرماندهی انتظامی استان کرمان بیان داشت: واقعیت آن است که ایران کشوری بلاخیز است‌‌. این کشور بزرگ بر روی کمربند زلزله واقع‌شده و همیشه آبستن حوادث ناشی از زلزله و لغزش لایه‌های زمین و سایر حوادث مصیبت آور طبیعی است‌‌. وقوع زلزله‌های مخرّب و متعدد طی سالیان گذشته در ایران، به ویژه زلزله هولناک و دل‌خراش بم که هزاران نفر از هم­میهنانمان را به کام مرگ کشانیده است.

استان کرمان یکی از پهنه‌های بسیار پرخطر از دیدگاه زمین‌لرزه است‌‌. این پهنه از کشور با وجود گسل‌های بنیادی (گسیختگی اصلی و مهم در پوسته زمین) در ناحیه لوت و در ناحیه جبال بارز و رویداد زمین‌لرزه‌ها و مهم در راستای این گسل‌ها، به عنوان یک پهنه پرخطر از نظر رویداد زمین‌لرزه شناخته می‌شود‌‌. این گسل‌ها در اکثر نقاط استان پهناور کرمان عبور کرده‌اند به طوری که بعضی از آن‌ها در مناطقی خاص باهم موازی بوده و یا حتی ممکن است یکدیگر را قطع کنند‌‌. به همین دلیل پیرامون گسل‌ها در استان کرمان، زمین‌لرزه‌های متعدد و بعضاً شدیدی در این استان اتفاق افتاده که از بزرگ‌ترین و مخرب‌ترین آن‌ها می­توان به زلزله‌های مهیب شهداد و گلباف (1360)، بم (1382)، زرند (1383) اشاره کرد‌‌.

زمين­ لرزه بم به شدت 5/6 در 5 دی ماه 1382 بم در ساعت 5:26:26 به وقت محلی (ساعت 1:26:26 روز 26 دسامبر 2003 به وقت بین‌المللی GMT) در شهر تاریخی بم در جنوب شرقی کشور و در جنوب شرقی کرمان رخ داد‌‌. این زلزله در ساعات آغازین بامداد که اکثر ساکنان بم خواب بودند اتفاق افتاد‌‌. در اثر وقوع اين زمين­لرزه بيش از 33600 نفر كشته و 22500 نفر زخمي شدند همچنين 5204 نفر از كودكان بمي در اثر اين سانحه پدر، مادر يا هر دو را از دست دادند‌‌. هرچند که بعد از گذشت 15 سال از بروز آن حادثه جان گداز، متأسفانه آمار دقیقی از جان­باختگان زلزله بم وجود ندارد و آمار ضد و نقیضی اعلام می شود که لازم است در این زمینه مسئولین مربوطه اقدام لازم را به عمل آورند.

دکتر عضدی در ادامه بیان داشت: یکی از وظایف ذاتی نیروی انتظامی برقراری نظم و امنیت در سطح جامعه است و این برقراری نظم و امنیت در همه زمان ها انکارناپذیر است و به خصوص در زمان بروز حوادث غیر مترقبه این نقش صد چندان  می شود. یعنی اینکه علاوه بر انجام وظیفه ذاتی خود بایستی مدیریتی را انجام دهد که نام آن بحران است و در دل کلمه بحران عباراتی مثل هرج و مرج، بی نظمی و ... نهفته است. به همین خاطر مدیریت چنین حادثه­ای مثل زلزله بم از بعد امنیتی و خدمات رسانی کار بسیار مشکلی است. ولی نیروی انتظامی با توجه به گستردگی حضورش در قسمت های مختلف کشور، می­تواند یکی از اولین، مهمترین و تأثیر گذار ترین نیروهایی باشد که در یک بحران می تواند نقش آفرین باشد و نمونه بارز آن را می توان در زلزله بم دید که اولین نهادی بود که با توان بالا وارد شد و جز آخرین نهادهایی بود که از بحران بم خارج شد.

 رئیس دفتر تحقیقات کاربردی در رابطه با نحوه اطلاع فرماندهان رده‌های ناجا از  وقوع حادثه زلزله بم بیان داشت: شواهد حاکی از این است که هنگامی زلزله بم اتفاق افتاد، مراکز زلزله شناسی کشور نمی دانستند که مرکز دقیق زلزله کجا است و این اطلاع رسانی در همان دقایق اول توسط نیروی انتظامی مخابره شد.

پس از حضور به موقع فرمانده قرارگاه استانی ابوذر در لحظات بامدادی صبحگاه ۵/۱۰/۸۲ و بلافاصله بعد از وقوع زلزله در بم، ایشان اخبار وضعیت تخریب و آسیب‌های زلزله را با یک دستگاه تلفن ماهواره‌ای به سردار فرمانده قرارگاه و سردار فرمانده ناجا گزارش دادند و از طرفی با دریافت دستورات سردار فرمانده ناجا و ابلاغ به فرماندهی قرارگاه ابوذر، فرماندهی قرارگاه سلمان، فرمانده قرارگاه مقداد و هم چنین، طرح احضار گردان‌های رزمی ۱۰۱- ۱۰۲- ۱۰۳- ۱۰۴- ۱۰۵- ۱۲۳- ۱۱۱، گردان مخابرات، معاونین ستادی، فرماندهان رده‌ها و گروهان ویژه به شهر بم - که با توجه به قرار داشتن گردان ۱۰۲ در ۳۵ کیلومتری شهرستان بم و گردان‌های ۱۰۱- ۱۰۳- ۱۰۴- ۱۰۵- در سطح استان کرمان و گردان ۱۲۳ در نصرت‌آباد زاهدان در ۱۴۰ کیلومتری شهر بم و گردان ۱۱۱ در ۱۸۰ کیلومتری شهر بم در ساعت‌های اولیه پس از وقوع حادثه نیروهای گردان‌های رزمی در منطقه حضور یافته و با عنایت به امریه‌های فرمانده  ناجا ستاد، بحران قرارگاه مقدم مرصاد، تشکیل و راه‌اندازی شد و در زمینه امداد و نجات و ایجاد دیواره امنیتی و‌‌.‌‌.‌‌. قبل از ورود نیروی امدادی سازمان‌یافته، نظامی و انتظامی کارهای مهمی صورت پذیرفت‌‌.

سرگرد عضدی در رابطه با اقدامات پلیس در مدیریت بحران زلزله بم بیان داشت:

- سازمان‌دهی هفت گروهان جهت کاوش، جستجو و بیرون آوردن مجروحین و انتقال آنان به فرودگاه، پست‌های امدادی و مراکز درمانی منطقه‌‌.

- تشکیل ۵۱ پاسگاه انتظامی در سطح شهر برای حفظ اثاثیه مردم، بازار شهر بم، اماکن حساس، حراست از اماکن انتظامی، دادگستری، بانک‌ها و سایر ادارات دولتی‌‌.

5/59 درصد پاسخگویان وضعیت امنیتی شهر را در حال حاضر خوب و خیلی خوب توصیف کرده‌اند‌‌.  بنابراین، در مجموع وضعیت امنیتی شهر بم را در دوران بحران زلزله بم خیلی خوب بیان داشتند.

- تشکیل 10 پاسگاه ایست بازرسی در محورهای فرعی ورودی به شهر و دو ایست بازرسی در محورها و اصلی ورودی و خروجی شهر‌‌.

- تشکیل 10 اکیپ برای جلوگیری از سرقت‌ها، شورش‌ها و درگیری‌ها که عمل از درگیری‌ها و شورش‌های فراوانی جلوگیری به عمل آمد، به عنوان نمونه شورش جلوی دادگاه انقلاب بم، درگیری در پمب بنزین بم و درگیری در ارگ جدید بم سه مورد شورش و درگیری در رستم‌آباد و منطقه نرماشیر‌‌.

- ایجاد پاسگاه‌های انتظامی برای حراست از اماکن انتظامی، دادگستری‌ها، بانک‌ها و سایر ادارات دولتی‌‌.

- استقرار 10 اکیپ برای حراست از انبارها و نیروهای کمک‌رسان هلال‌احمر، کمیته امداد، شهرداری تهران و‌‌.‌‌.‌‌. ‌‌.

- هدایت کمک‌های مردمی به نقاط آسیب‌دیده،  دور افتاده و داخل کوچه‌ها‌‌.

- برپا کردن چادرهای امدادی برای مردم‌‌.

- کنترل اموال و خودروها و جلوگیری از خروج امکانات فاقد مجوز‌‌.

- کشف تعداد زیادی موتورسیکلت، خودرو و سایر کالاهای مسروقه‌‌.

- تشکیل اکیپ پشتیبانی انتظامی به مدت 5 روز‌‌.

- هدایت و همپایی کاروان‌ کمک‌ها و اهدایی به ارگ جدید بم و انبارهای از پیش تعیین‌شده‌‌.

­ جلوگیری از اقدام کارون‌هایی که بدون مجوز نسبت به تقسیم کمک‌های اهدایی اقدام می‌نمودند‌‌.

- ایجاد پست مخابراتی سیار جهت برقراری ارتباط بی‌سیمی با گروه‌های امداد و نجات قرارگاه‌‌.

­ همکاری در ایجاد نظم و امنیت در طول سفر مقام معظّم رهبری و شخصیت‌هایی که از شهر بازدید می‌نمودند‌‌.

- پیش‌بینی گردان احتیاط و استقرار آن در ستاد قرارگاه ابوذر‌‌.

- اعزام چند اکیپ برای تخلیه بار کامیون‌های حامل وسایل اهدایی از سطح کشور در انبارهای رده‌های مسئول‌‌.

- اعزام چندین اکیپ فیلم‌برداری و تصویربرداری به منطقه زلزله‌زده بم برای انعکاس فعالیت‌های قرارگاه‌‌.

- راه‌اندازی شبکه اطلاع رسانی و مردم یاری و امنیتی قرارگاه‌‌.

- اعزام ۱۷ دستگاه کامیون برای یاری زلزله‌زدگان‌‌.

- اعزام 5 دستگاه تریلی کانتینر برای یاری زلزله‌زدگان‌‌.

- اعزام چندین دستگاه تانکر آب برای توزیع آب آشامیدنی در بین مردم در روز اول حادثه‌‌.

- اعزام دو دستگاه تانکر سوخت‌رسانی برای انتقال مواد سوختی به شهر بم‌‌.

- اعزام ۸ دستگاه اتوبوس برای انتقال معدومین به فرودگاه بم و شهرهای هم‌جوار‌‌.

- اعزام 4۲ دستگاه تویوتا برای انتقال معدومین و توزیع امکانات و هدایای مردمی و هدایای قرارگاه به مردم‌‌.

- اعزام 7 دستگاه آمبولانس برای انتقال معدومین‌‌.

- اعزام 5 دستگاه کامیون سردخانه دار برای نگهداری و توزیع مواد مصرفی که نیاز به نگهداری در یخچال داشت‌‌.

- ارسال بیش از 10.000 تخته پتو برای معدومین و خانواده‌های همکاران‌‌.

- ارسال 800 متر موکت برای اسکان خانواده همکاران‌‌.

- ارسال 200 عدد چراغ و الوار برای خانواده همکاران نیروی انتظامی‌‌.

- ارسال 14.000 قوطی کنسرو و 500 کیلو مربا برای خانواده همکاران نیروی انتظامی‌‌.

- ارسال 300 عدد فانوس برای خانواده همکاران نیروی انتظامی‌‌.

- ارسال 5.000 عدد ظرف یک‌بار مصرف برای آسیب دیدگان و 300 سطل آب برای خانواده همکاران نیروی انتظامی‌‌.

- ارسال 16 عدد دیگ برای طبخ غذای گرم و توزیع بین آسیب دیدان‌‌.

- ارسال 100 عدد تابوت چوبی برای انتقال اجساد همکاران نیروی انتظامی‌‌.

- ارسال 100 پوشش جنازه‌‌.

- ارسال 10 دستگاه تانکر آب سیار برای آسیب دیدان‌‌.

- ارسال 5000 قالب صابون برای آسیب دیدگان‌‌.

- ارسال هزاران کیلو سیب‌زمینی، پیاز، مرغ، پنیر و‌‌.‌‌.‌‌. جهت طبخ غذا برای آسیب دیدگان‌‌.

- استفاده از دو فروند بالگرد 171 mil برای گشت هوایی و انتقال معدومین‌‌.

- به‌کارگیری از دو قلاده سگ پیکر یاب، زنده یاب اعزامی از نیروی انتظامی برای یافتن افراد زیر آوار‌‌.

- سازمان‌دهی دو اکیپ امدادی و درمانی و بهداشتی در ساعات اولیه زلزله و اعزام آن‌ها از بهداری قرارگاه مقدم مرصاد‌‌.

- حضور پنج اکیپ امدادی مجهز از قرارگاه استانی ابوذر و گردان‌های تابعه به همراه گردان‌ها جهت امداد به معدومین زلزله‌‌.

- حضور یک اکیپ درمانی از قرارگاه استانی سلمان و یک اکیپ درمانی از قرارگاه استانی مقداد جهت پشتیبانی امدادی و درمانی‌‌.

- اعزام بیش از 36 اکیپ امدادی و درمانی و بهداشتی از بهداری فرماندهی انتظامی سراسر کشور از سوی بهداری کل نیروی انتظامی به قرارگاه و از این طریق به شهر بم‌‌.

- ارسال بیش از 000/ 000 /30 ریال دارو و مواد مصرفی پزشکی (باند و گاز و‌‌.‌‌.‌‌.) جهت امداد و درمان معدومین‌‌.

­ سازمان‌دهی اکیپ‌های امدادی اعزامی و تجهیز اکیپ‌ها به برانکارد دستی جهت حمل‌ونقل معدومین‌‌.

­ تشکیل ستاد امدادرسانی در جنب بیمارستان امام خمینی (ره) بم و استقرار بهداری فرماندهی انتظامی کرمان‌‌.

- تشکیل ستاد بحران به درخواست سردار ریاست محترم بهداری کل ناجا در بهداری قرارگاه مقدم مرصاد و استقرار نماینده ستاد کل نیروهای مسلح در بهداری قرارگاه مقدم مرصاد جهت بررسی بحران‌‌.

­ هماهنگی ستاد امداد و انتقال مستقر در ساختمان پیش‌ساخته بیمارستان امام خمینی (ره) بم با پزشکان متخصص جراحی و ارتوپدی اعزامی از جامعه بسیج پزشکی مشهد جهت انجام اقدامات اولیه جراحی‌‌.

- انتقال مجروحین و معدومین از ستاد امدادرسانی به فرودگاه بم جهت اعزام به مراکز درمانی

- استقرار 3 اکیپ درمانی در فرودگاه بم جهت انتقال مجروحین به بیمارستان‌های سطح شهر کرمان‌‌.

- حضور پزشکان قرارگاه مقدم مرصاد در بیمارستان‌های شهر کرمان جهت کمک به معدومین و بررسی وضعیت مجروحین قرارگاه مقدم مرصاد و فرماندهی انتظامی کرمان‌‌.

­ استقرار دو اکیپ درمانی در محل استقرار فرماندهی مخابرات قرارگاه مقدم مرصاد جهت سرکشی و درمان نیروهای مستقر در منطقه‌‌.

- بیش از 38400 ساعت نفر کار درمانی - امدادی و بهداشتی توسط اکیپ‌های مستقر در منطقه‌‌.

- درمان سر پاپی و انتقال هزاران نفر از آسیب دیدگان‌‌.

- بیش از 80000 کیلومتر کارکرد آمبولانس‌ها در طول دوره امداد و انتقال‌‌.

- جلب چندین دستگاه تریلر، کامیون، خاور و وانت‌بار کمک‌های همکاران ناجا - سازمان عقیدتی و سیاسی نیروی انتظامی‌‌.

اعم از اقلام خوراکی، پوشاکی و‌‌.‌‌.‌‌.

­ توزیع بالغ بر 500 دستگاه وانت‌بار امکانات کمک در بین کارکنان آسیب‌دیده و مردم آسیب‌دیده شهر بم‌‌.

- راه‌اندازی اکیپ پخت غذای صلواتی روزانه برای 200 الی 300 نفر‌‌.

- راه‌اندازی اکیپ خواهران برای تقسیم امکانات خاص زنانه در بین آسیب دیدان‌‌.

- اعزام مبلغ برای حضور در مزار شهدا و قرائت نماز میت و سایر اقدامات دینی‌‌.

- توزیع قرآن و مهر نماز و مفاتیح در بین مسئولین و همکاران کمک‌رسان جهت استفاده‌‌.

- دیدار و بازدید از یگان‌های نیروی انتظامی مستقر در منطقه بحران به صورت گشت‌های شبانه در سطح شهر و‌‌.‌‌.‌‌.

- انتقال معدومین مذکور به وسیله خودروهای سازمانی، اعم از تویوتا، آمبولانس و اتوبوس به فرودگاه بم و اعزام تعداد زیادی از معدومین حادثه با آمبولانس و بعضاً با خودروهای سازمانی دیگر به شهرهای کرمان، جیرفت و زاهدان‌‌.

­ بیرون آوردن بیش از 3200 نفر جسد از کشته‌شدگان از زیر آوار‌‌.

- گل باران تمام شهر بم‌‌.

- گل باران بهشت‌زهرا شهر بم‌‌.

- پخش فرمایشات مقام معظّم رهبری بین اهالی بم به صورت 20000 برگ تراکت‌‌.

- تحویل اجساد مذکور به اقوام و بازماندگانشان و سایر نیروهای امدادی و انتقال به بهشت‌زهرا‌‌.

- بیرون آوردن اجساد 153 نفر از همکاران و خانواده‌هایشان از زیر آوار و انتقال به کرمان‌‌.

- انجام مراحل قانونی و تشریفات شرعی و انتقال قربانیان به زادگاهشان.

 دکتر وحید عضدی در رابطه با اهمیت استحکام و تاب آوری مراکز انتظامی در زمان بروز بحران بیان داشت:

با توجه به اینکه امکانی که خود مسئولیت اصلی برقراری نظم و امنیت هستند باید دارای استحکامات لازم در مقابل حوادث غیرمترقبه باشد و در این رابطه استانداردهای لازم را داشته باشد و کمترین آسیب را دیده تا بتواند ضمن حفظ جایگاه خود، خدمات‌رسانی‌های متخلف در زمان بروز بحران را انجام دهند‌‌. ولی متأسفانه در زلزله بم که در سال 1382 به اتفاق افتاد ساختمان‌های انتظامی نیز از این مستثنا تخریب خارج نبودند و به نوعی اکثریت آن‌ها دچار تخریب و ریزش شدند‌‌ و توان انتظامی شهر بم در یک آن از 100 به صفر رسید. این در حالی است که نیروی بایستی بتواند در بحران خدمات دهد و یکی از نهادهای مهم و تأثیر گذار در مدیریت بحران است، خود دچار بحران شد و توان مدیریت بحران را نداشت. بر همین اساس لازم است مسئولین امر نسبت به  استحکام و تاب آوری مراکز انتظامی در برابر حوادث غیرمترقبه اقدامات لازم را انجام دهند تا شاهد این نباشیم که نهادی که قرار است خود مدیریت بحران کند، در اثر بروز بحران، خود دچار بحران گردد.

نوشتن دیدگاه