حجت الاسلام و المسلمین عباس پورپسندی عضو هیئت اندیشه ورزی فرهنگ و اجتماع اندیشکده نظمو امنیت استان کرمان در رابطه با پیامدهای روانی، اجتماعی وفرهنگی ویروس کرونا بیان داشت:
پیامدهای این بیماری دارای جنبه‌های مثبت و منفی است؛
کرونا و پیامدهای منفی روانی:
- قرنطینه و رعایت فاصله اجتماعی در زمان شیوع بیماری کرونا احتمال ابتلا به بیماری‌های روحی و روانی را افزایش میدهد. افراد قرنطینه شده در معرض ابتلا به افسردگی، اضطراب، اختلال در خواب،اختلال استرسی، ترس(فوبی) و وسواس فکری هستند.
- هراس از ابتلا به بیماری همه گیر، احساس استیصال، بی حوصلگی، نگرانی از پیامدهای اقتصادی شیوع بیماری همه گیر و نگرانی از قحطی از جمله عواملی هستندکه موجب افزایش احتمال آسیب‌های روانی می‌شوند
- اگر نگرانی‌ها را دامن بزنیم، ترس بیش از حد ایجاد می‌کنند و سیستم ایمنی بدن را تضعیف می‌کنند.
- اخبار و جو منفی روی خلق و خو و بروز هیجانات و احساسات منفی تاثیر خواهد داشت
- با تعطیلی مدارس و...بسیاری از خانواده‌ها با چالش نگهداری از فرزندان و همچنین سرگرم کردن آنها در دوران قرنطینه روبرو هستند.
- اگر کودکان به عنوان شاهدان و شنوندگان وضع و روحیه والدین به باد فراموشی رفته باشند، ترس و نگرانی صدمه بسیاری به جسم و روح آنان وارد خواهد کرد
- دو عامل موثر در بازگشت اعتیاد در میان افرادی که ترک اعتیاد کرده اند بیکاری و کاهش روابط اجتماعی است. این روزها هر دو عامل وجود دارد زیرا بسیاری از افراد همزمان با شیوع ویروس جدید کرونا هم روابط اجتماعی‌شان کم شده است و هم وقت زیادی دارند.
کرونا و پیامدهای منفی اجتماعی، فرهنگی
- ایجاد گسست‌های اجتماعی و افزایش فردگرایی و انزوای اجتماعی بیش از پیش افراد جامعه را از هم دور و روابط را بیش از پیش حسابگرانه و غیرعاطفی می‌کند و این همان چیزی است که معیارهای مهرورزی و نوعدوستی را تحت تأثیر قرار میدهد.
- شیوه‌های ارتباطات انسانی مانند روبوسی و دست دادن در این روزها تغییر یافته اند.اینها همه نشان میدهند علاوه بر حذف برخی ارزشهای اجتماعی، هنجارهای جدیدی در حال شکل دادن به ارتباطات انسانی و اجتماعی افراد جامعه هستند.
- فضای مجازی نیز در این روزها در اوج فعالیت خود قرار دارد به اینصورت که مطالب و فایلهای چندرسانه ای بسیاری در مورد کرونا در فضای مجازی به اشتراک گذاشته می‌شود که افراد برای کسب اطلاعات از رسانه‌های متفاوت که گاهی متناقض هستند و در برخی موارد با شایعه سازی ترکیب شده است، نوعی به هم ریختگی رسانه ای را تجربه می‌کنند.
- این به همریختگی خود پیامدهای روانی و اجتماعی همچون ترس و اضطراب، وسواس فکری، هراس اجتماعی، کاهش اعتماد اجتماعی و سرمایه اجتماعی و به طور کلی کاهش سلامت اجتماعی را به دنبال دارد.
برخی از پیامدهای مثبت شیوع این بیماری
- فرهنگ رعایت نظافت شخصی و نظافت محیطی
- افزایش زمان باهم بودن والدین و کودکان و به ویژه همسران
- توجه بیشتر به امور خانواده به علت افزایش زمان باهم بودن اعضای خانواده
- ترویج فرهنگ کتابخوانی و سرگرمیهای سالم
- توجه بیشتر به بسترهای فضای دوم(فضای مجازی)
- اقدام و کمک‌های جهادی
- فرهنگ ایثار و فداکاری مدافعین سلامت وقدردانی از زحمات این مجموعه
راهکار:
پرهیز از در معرض قرار گرفتن اخبار منفی وزیاد کرونا در فضای مجازی
ایجاد فضا و فرصت گفت‌و‌گو برای بیان ناراحتی‌ها و عصبانیت‌ها، ابراز احساسات، حرف زدن، گوش دادن و تحمل شنیدن همدیگر به ترمیم عواطف و احساسات آسیب دیده کمک می‌کند.
اگر فرزندان و کودکان و نوجوانان را دوست داریم با افکار مثبت و استفاده از آموزش‌هایی که جنبه مثبت دارند و نه هراسناک، کودکان را در مواجه با خطر آماده کنیم.
راهکار
کمک به حفظ سلامت روان در دوران قرنطینه
افراد برای کمک به حفظ سلامت روان خود در دوران قرنطینه یا کاهش شدید روابط اجتماعی می‌توانند از برخی راهکارها استفاده کنند:
- یکی از عوامل ایجاد اضطراب، اخلال در روند عادی زندگی است. برای دوران قرنطینه یا کاهش روابط اجتماعی خود برنامه روزمره داشته باشید
- اوقات خود را به براساس برنامه ای که برای انجام کارهای مختلف ریخته اید به چند قسمت تقسیم کنید
- حفظ برنامه غذایی سالم، خواب کافی و ورزش یا حرکات نرمشی روزانه می‌تواند تاثیر زیادی بر روی حفظ سلامت روحی و روانی در دوران قرنطینه و کاهش روابط اجتماعی شما بگذارد.
- با کمک به دیگرانحس خوبی در شما ایجاد می‌شود و به سلامت روحی و روانی خود کمک می‌کنید.
- حفظ تماس با همکاران، دوستان و اعضای خانواده با ویدئو کنفرانس، ارسال پیامک و شبکه‌های اجتماعی به بهبود روحیه افراد کمک می‌کند.
- پیگیری لحظه به لحظه اخبار در دوران شیوع کرونا می‌تواند منجر به افزایش اضطراب شود. منابع کسب اطلاعات خود را مدیریت کنیم و از منابع مطمئن و موثق استفاده كنیم تا جایی که می‌توانیم از خبرها فاصله بگیریم
- سرگرمیهای مختلف از جمله تماشای فیلم و سریال، کتاب خواندن و موسیقی گوش دادن را در برنامه‌های خود قرار دهید وبا با یکنواختی زندگی مقابله کنید
- فضای زندگی‌مان را با هیجانات مثبت (نشاط، شادی، محبت، طنز و شوخی، خنده و ...) پر کنید
- در این دوران بر زمان حال و زندگی روز به روز تمرکز کنید. تفکر در مورد آینده و پیامدهای اتفاقات روی داده می‌تواند اضطراب و نگرانی را افزایش دهد.
- در مورد واقعیت‌های گذشته و رویدادهای پیش رو بزرگنمایی و فاجعه انگاری نکنید. در عین حال ناچیزانگاری هم نکنید.
- قبول کنیم موضوع جدی است ولی می‌توان با مراقبت و پیشگیری، آن را مدیریت كرد و میزان ابتلا به آن را کم کرد.
- سعی کنیم نگرانی را به مسئله تبدیل کنیم. به جای اینکه ذهنمان را درگیر سوال‌های تکراری چه می‌شود.... اگر ...؟ بکنیم، از خودمان بپرسیم بهترین کاری که می‌توانیم انجام دهیم، چیست؟ بعد برای تحقق آن، گام‌های عملی، اجرایی و دقیق برداریم.
- با افراد شاد، خوش‌بین، امیدوار، شوخ طبع و با روحیه قوی ارتباط برقرار کنید و احساسات و نگرانی‌های خود را با آنان در میان بگذارید
- با مدیریت هیجانات منفی (ترس، اضطراب، غم، خشم، افسردگی و ...) و با تقویت سیستم ایمنی به جنگ ویروس کرونا بروید و مطمئن باشید که او را شکست خواهیم داد. غم و ناامیدی، بی انگیزگی و... کمکی نخواهند کرد.
- کاغذ و قلمی برداشته و اهداف بلند مدت زندگی خود را بنویسید
- خواب خود را کنترل کنید همان طور که کم خوابیدن به جسم و روح آسیب می‌زند، زیاد خوابیدن هم به جسم و روح آسیب می‌زند.
- قلم و کاغذی برداشته و لیستی از تفریحاتی که متناسب با این ایام می‌توانید با همسر و فرزندانم داشته باشم روی کاغذ بیاورید
- توسل به اهل بیت کارساز است، نگاه‌مان را به خداوند متعال مثبت کنیم و توکل بر خدا داشته باشیم
- برای اینکه نگرانی‌ها و استرس‌های خود را کنترل کنیم اولین گام این است که افکار خود را کنترل کنیم و فکرهای منفی خود را بشناسیم. سعی کنید با غلبه بر درشت نمایی‌ها و تعمیم‌های مبالغه آمیز، افکاری که بیش از اندازه به عنوان پیش‌بینی منفی در نظر گرفته می‌شود، آنها را مدیریت کنید.
- والدین در شرایط کنونی با فرزندان رابطه صمیمی و دوستانه برقرار کرده سخت گیری نکنند. قبلا گفته‌ایم که کودکان بازی‌های رایانه‌ای را تحت نظارت والدین در ساعت‌های محدودی انجام دهند، اکنون بهتر است با توجه به این که فرزندان وقت بیشتری در منزل دارند، از بازی‌های رایانه‌ای مورد تاییداستفاده کنند.
